Een regenwolk met een zilveren randje? Hoe de covidpandemie ook academische mogelijkheden schept (5)

De coronacrisis heeft het heel wat academici moeilijk gemaakt. Zo liepen aan onze faculteit experimenten vertraging op, moest veldwerk worden uitgesteld en werd het vinden van proefpersonen een hele uitdaging. Maar ook aan deze regenwolk zit een zilveren randje: enkele nieuwe FLW-collega’s konden net aan de slag door (of “dankzij”) de coronacrisis. In deze blogreeks stellen we hen voor en lichten we hun onderzoek toe.

Inclusieve crisiscommunicatie

Bonnie Geerinck (Departement Taalkunde) loopt al enkele jaren rond in de wandelgangen van de Stadscampus. Ze studeerde toegepaste taalkunde en behaalde een master in vertalen. Vervolgens kon ze gedurende één jaar aan de slag als onderzoeksmedewerker aan onze faculteit, onder de vleugels van professor Gert Vercauteren en professor Nina Reviers (Departement Toegepaste Taalkunde). Na afloop van haar beurs wist Bonnie zeker dat ze nog niet klaar was met research. Gelukkig diende er zich een nieuwe onderzoeksopportuniteit aan!

De onderzoeksdag als vruchtbare grond voor samenwerking

Professor Mieke Vandenbroucke (Taalkunde) en professor Nina Reviers (Toegepaste Taalkunde) ontmoetten elkaar begin 2020 op de facultaire onderzoeksdag, waarop ze beiden hun onderzoek voorstelden. In de maanden daarop – het begin van de covidpandemie – volgde een mooie samenwerking die hun onderzoeksgebieden samenbracht: Mieke en Nina schreven een projectaanvraag rond de ‘coronacommunicatie’ van de overheid. Ze bemachtigden financiering door overheidsinstelling Sciensano. Het kabinet van minister Vandenbroucke (die overigens geen familie is van Mieke) zag onmiddellijk waarde in deze studie, en werd officieel opdrachtgever.

Een grootschalig Belgisch project

Het project wordt geleid vanuit UAntwerpen door Mieke Vandenbroucke, Nina Reviers, Gert Vercauteren en Anna Jankowska. Het slaat de brug tussen taalkunde en toegepaste taalkunde en verbindt onderzoekers van UAntwerpen, KU Leuven, Thomas More Hogeschool en UCLouvain. Bonnie is één van de onderzoekers die binnen het UAntwerpen-team werden aangeworven. Maar ook partners van het Nationaal Crisiscentrum en Atlas zijn betrokken. Deze grootschalige samenwerking is bovendien op en top Belgisch: alles wordt parallel aan Vlaamse en Waalse kant uitgevoerd.

De voornaamste onderzoeksvraag luidt hoe de overheid in crisissituaties (zoals de huidige covidpandemie) het best kan communiceren naar moeilijk bereikbare groepen of groepen die speciale noden hebben. Het einddoel bestaat erin om richtlijnen te ontwikkelen die de huidige en toekomstige crisiscommunicatie ‘inclusiever’ kunnen maken.

Barrières in communicatie

Bonnie merkt op dat de crisiscommunicatie van de overheid aan het begin van de covidpandemie natuurlijk erg snel moest gebeuren en daarom niet altijd even toegankelijk was voor iedereen, maar gaandeweg al een stuk inclusiever is geworden. Zo worden persconferenties over de coronamaatregelen nu voorzien van een gebarentolk en zijn er verschillende officiële vertalingen beschikbaar gemaakt.

Dit onderzoek wil de communicatie rond de covidpandemie (en eventuele toekomstige crisiscommunicatie) nóg inclusiever en toegankelijker maken wat betreft de gebruikte kanalen en vorm. Zo willen Bonnie en haar collega’s er mee voor zorgen dat iederéén toegang krijgt tot de noodzakelijke informatie.

Concreet wil het project vier soorten communicatieve ‘barrières’ overwinnen: talige (waarmee bv. anderstaligen en laaggeletterden te maken krijgen), sensoriële (bv. voor personen die slechtziend of slechthorend zijn), socio-economische (bv. voor mensen met een lage digitale geletterdheid) en culturele (bv. hoe maak je pictogrammen duidelijk interpreteerbaar voor mensen uit verschillende culturen of landen). Deze barrières vallen lang niet altijd netjes af te bakenen: ze komen soms samen voor of lopen in elkaar over. Binnen het project zijn er animatiefilmpjes gemaakt die in eenvoudige taal informeren over vaccinatie tegen het coronavirus. Bovendien hebben deze filmpjes verschillende functies om ze toegankelijker te maken (bv. audiodescriptie, Vlaamse gebarentaal…) en zo veel mogelijk barrières weg te nemen.

Richtlijnen opstellen

Het project telt meerdere werkpakketten, verdeeld over de verschillende partners. Vanuit UAntwerpen ondersteunt Bonnie al deze pakketten actief. Maar haar hoofdtaak bestaat erin om bewijsmateriaal uit de praktijk te verzamelen. Hiervoor hielp ze bij het samenstellen van een adviesraad. Bonnie consulteert de input en expertise van deze mensen via surveyafnames, en ze analyseert de rapporten en evaluaties die ze van de adviesraad ontvangt. Tot slot helpt Bonnie bij de communicatie van de bevindingen van deze studie naar de buitenwereld. Ze werkt mee aan diverse publicaties en een website waarop de projectresultaten zullen worden voorgesteld.

De resultaten van de verschillende werkpakketten (denk maar aan rapporten die onder meer voortvloeien uit literatuuronderzoek, rondetafelgesprekken en focusgroepgesprekken) zullen aan de basis liggen van de finale output van het project: een set richtlijnen om crisiscommunicatie qua kanalen en vorm zo toegankelijk mogelijk te maken voor élke burger. De resultaten van de studie en de richtlijnen worden begin 2022 verwacht.

Toekomst

Dankzij dit covidgerelateerde project kon Bonnie nog langer onderzoek uitvoeren aan onze faculteit. Haar professionele toekomst vanaf januari, wanneer de studie afloopt, ligt nog open. Maar één ding heeft Bonnie alvast over zichzelf geleerd tijdens haar onderzoekstijd aan UAntwerpen: ze wil absoluut blijven bijdragen aan toegankelijkheid en inclusiviteit!