Veel mensen hebben het gevoel dat het ergste van de coronacrisis achter de rug is, nu de lockdownmaatregelen worden versoepeld. Maar uit een andere blogpost bleek al dat de coronacrisis een enorme impact op ons mentaal welbevinden heeft. In de psychiatrische ziekenhuizen houden ze hun hart vast voor wat nog komen moet. Violette Coppens, Livia De Picker en Manuel Morrens lichten toe.
De psychiatrische centra beginnen aan een immense inhaaloperatie. Sinds een aantal weken horen we bijzonder alarmerende berichten over het toenemende aantal psychiatrische klachten. Zo vertelde een collega in een Antwerps ziekenhuis dat de stijging van het aantal patiënten met ernstige psychiatrische klachten op de spoeddienst verbazingwekkend groot is. Een andere collega zag onlangs wel drie ernstig psychotische patiënten tijdens één enkele nachtshift.
Dr. Livia De Picker
Ook Manuel Morrens, psychiater in het UPC Duffel en hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen, vreest voor een golf aan hospitalisaties omwille van ernstige psychiatrische klachten.
De bezetting van de acute bedden op de gesloten opnamedienst neemt drastisch toe. De ernst van het ziektebeeld van de opgenomen patiënten is ook veel groter dan in normale omstandigheden.
Dr. Manuel Morrens
Psychose uitlokken
Het mag geen verrassing zijn dat de gevolgen van de coronapandemie zich ook op mentaal vlak zouden gaan laten voelen. De onrust over het potentiële besmettingsgevaar voor onszelf en onze naasten, het sociale isolement, de enorme druk op telewerkende jonge ouders, het piekeren over de economische gevolgen en beroepszekerheid wegen enorm door op het psychisch welbevinden. Internationaal waarschuwen experts zelfs dat het aantal zelfdodingen tot 50% zou kunnen toenemen als gevolg van COVID-19.
Minder gekend is dat de virusgedreven activatie van ons immuunsysteem ook rechtstreeks een impact heeft op ons brein, en dus op onze mentale gezondheid. Het virus kan ons létterlijk psychisch ziek maken, en bijvoorbeeld een depressie of psychose uitlokken. Dit bleek al bij vorige historische pandemieën zoals de Spaanse griep (1918-1919), maar ook bij recentere epidemieën van andere coronavirussen zoals SARS en MERS.
Dr. Manuel Morrens
Dit illustreert dat de impact van de COVID-19-pandemie op hospitalisaties voor ernstige psychiatrische aandoeningen dringend van nabij gemonitord moet worden. Met dit doel start UPC Duffel in samenwerking met CAPRI, de onderzoeksgroep psychiatrie van de Universiteit Antwerpen, een grootschalig onderzoeksproject, waar ook topviroloog Pierre Van Damme bij betrokken is.
Alle patiënten testen
Zoals het ook voor de ziekenhuisopnames voor COVID-19 gebeurt, zal het aantal opnames binnen het psychiatrische zorgnetwerk Antwerpen nauwgezet in kaart worden gebracht. Bovendien zullen alle patiënten die het komende jaar in UPC Duffel opgenomen worden (ongeveer 1500) getest worden op de aanwezigheid van antistoffen tegen het coronavirus.
Vorige virale pandemieën zoals de Spaanse griep werden gevolgd door een duidelijke toename van ernstige psychiatrische aandoeningen. Onze onderzoeksgroep is gespecialiseerd in de rol van het immuunsysteem op het ontstaan van depressie en psychose. De coronacrisis biedt ons de kans om te onderzoeken op welke manier virale blootstelling depressie of psychose kan veroorzaken. Het is mogelijk dat ernstige psychiatrische beelden pas enige tijd na blootstelling aan het virus opduiken. Daarom is het belangrijk niet alleen te kijken naar de huidige infectie, maar ook te onderzoeken of patiënten in de afgelopen maanden besmet zijn geweest.
Prof. Violette Coppens
Dr. Livia De Picker verzorgde als leidinggevend arts op de quarantaine-unit van het UPC Duffel de voorbije periode zelf ook COVID-19-patiënten. Als expert op de frontlinie is zij dan ook stellig:
Als de voorbije periode ons één ding kan leren, is het dat op tijd beginnen met monitoren, testen en maatregelen nemen, loont. De psychiatrische ziekenhuizen zullen zich moeten aanpassen aan de nakende golf van ernstige psychiatrische ziektebeelden, anders zullen ook zij overspoeld worden. Hopelijk kunnen we via dit onderzoek op tijd aan de alarmbel trekken.