Het coronavirus komt met de ontlasting van mensen in het rioolwater terecht. Onderzoekers van UAntwerpen, KU Leuven, UGent, Aquafin en de VMM werken samen in een proefproject om na te gaan of de monitoring van afvalwater in Vlaanderen gebruikt kan worden om het verloop van de coronabesmettingen bij de bevolking mee op te volgen. Viroloog Peter Delputte en farmacoloog Alexander van Nuijs trekken het project voor UAntwerpen, Naomi De Roeck en Tim Boogaerts staan in voor de analyses in het labo.
Onderzoek geeft aan dat er bij patiënten die besmet zijn met het coronavirus virusdeeltjes, met name stukjes van het genetisch materiaal RNA, in de ontlasting aanwezig kunnen zijn. Via de ontlasting komen deze deeltjes in het rioolwater terecht. In verschillende landen kon de aanwezigheid van het coronavirus bij de bevolking in onbehandeld rioolwater gezien worden.
Ook in inkomend, onbehandeld afvalwater dat in april en juni op verschillende waterzuiveringsstations in Vlaanderen werd bemonsterd, werd genetisch materiaal van het coronavirus gedetecteerd.
Marjolein Weemaes (Aquafin)
Aanvullend systeem
Recente literatuur geeft aan dat regelmatige monitoring van afvalwater een beeld zou kunnen geven van de verspreiding van het virus en de toe- of afname van het aantal virusinfecties in de bevolking.
Monitoring van de aanwezigheid van het coronavirus in afvalwater zou als aanvullend systeem op onder meer het testen van patiënten en het aantal ziekenhuisopnames gebruikt kunnen worden om het verloop van de coronabesmettingen bij de bevolking mee op te volgen, bijvoorbeeld als vroeg waarschuwingssysteem.
Alexander van Nuijs (UAntwerpen)
In tegenstelling tot het testen van een individuele patiënt kan het testen van rioolwater een beeld geven van een grotere bevolkingsgroep, zoals een stad.
Vooral in periodes waarin er zich veel klachten van de bovenste luchtwegen voordoen, zoals tijdens de herfst en winter, en waarbij het testen van patiënten mogelijk op zijn limieten botst of prioritering vereist, kan de inzet van een aanvullend systeem een meerwaarde zijn.
Lies Lahousse (UGent)
Vlaams onderzoeksproject
Onderzoekers van UAntwerpen, KU Leuven, UGent, Aquafin en de VMM werkten daarom een proefproject uit om deze piste verder te onderzoeken. UAntwerpen en KU Leuven hebben in het voorjaar al 24-uursstaalnames van rioolwater opgestart op een aantal rioolwaterzuiveringsinstallaties in Vlaanderen.
We bewaarden deze stalen en zullen deze nu, na optimalisatie van de methode, analyseren. Vervolgens zullen we de data statistisch verwerken en bekijken hoe de resultaten correleren met de beschikbare epidemiologische gegevens, zoals het aantal besmettingen en de ziekenhuisopnames.
Peter Delputte (UAntwerpen)
De onderzoeksgroep hoopt dat afvalwatermonitoring in de toekomst gebruikt zal kunnen worden om opflakkeringen in het aantal coronabesmettingen snel te signaleren.
Onze data zouden dan, in combinatie met de overige beschikbare data, gebruikt kunnen worden om lokale maatregelen mee aan te sturen.
Bert Aertgeerts (KU Leuven)
Subsidie
Op dit moment zijn er nog een aantal kennishiaten om de surveillance van afvalwater als vroeg waarschuwingssysteem in de praktijk te kunnen inzetten. Ondanks deze onzekerheden lijkt het de moeite waard om deze mogelijkheid als bijkomend instrument in het kader van de coronacrisis te verkennen. Daarom besliste het Agentschap Zorg en Gezondheid om een subsidie toe te kennen voor dit proefproject.