Eén vaste leveringsdag per week voor alle bestelde pakjes is niet realistisch, schrijft Joris Beckers (UAntwerpen). Maar een ruimtelijke bundeling met een levering op één plek biedt wel opportuniteiten.
Op 10 februari lanceerde Pim Raes het idee dat elk gezin één vaste leveringsdag kiest om alle pakketjes te laten leveren. Als Vlaming in New York is hij uiteraard ideaal geplaatst om innovaties in de sector in de kijker te zetten. Want hoewel de voorzitter van de PS e-commerce al wil afschaffen, is het belangrijk te beseffen dat we bijlange nog niet zoveel online winkelen als in Amerika of China.
Het voorstel van één vaste leveringsdag is simpel, en volgt de logica van melkleveranciers in vervlogen tijden. In academische kringen wordt dit alternatief voor de huidige wirwar van leveringen dan ook de ‘milk run’ genoemd. Ook afvalverwerkers maken gebruik van deze strategie, zij het voor ophaling in plaats van levering.
Het resultaat van het online debat in het artikel van Raes doet mij als onderzoeker rond stedelijke logistiek plezier. Het merendeel van de respondenten ziet het nut van efficiëntieverhogingen door het bundelen van pakketstromen, en heeft geen nood aan ‘next-day’ leveringen. Het toont een groeiend bewustzijn bij de consumenten over de impact van e-commerce.
In de watten leggen
Toch is er één belangrijk verschil met de melkleveranciers en de afvalophalers: zij kiezen zelf wanneer ze ergens passeren, en laten hun routes dus niet afhangen van de beschikbaarheid van individuele gezinnen. Dat is bij e-commerce echter niet mogelijk, in de strijd om dienstverlening staat de consument centraal. En die moet dus in de watten gelegd worden.
Bijgevolg lijkt het voorstel om elk gezin één vaste leveringsdag te laten kiezen dan ook niet realistisch. Indien buren een verschillende voorkeur hebben, komt bpost nog steeds elke dag door de straat geracet. Om voldoende densiteit te bereiken, dat wil zeggen om zoveel mogelijk pakjes te kunnen combineren en dus de impact te beperken, kiest de hele buurt idealiter voor hetzelfde moment. Eén dag per week is ook te weinig. E-commerce geeft ons de mogelijkheid om onmiddellijk een nieuwe gsm te bestellen als de oude het plots begeeft. Dat wil je niet meemaken op maandagavond wanneer de bestelwagen net gepasseerd is.
Groeperen op buurtniveau
Toch is het geen slecht idee, mits een belangrijke aanpassing: in plaats van temporele bundeling lijkt ruimtelijke bundeling realistischer. Hierbij is het belangrijk om leveringen zoveel mogelijk te groeperen op buurtniveau, in plaats van op straatniveau. Volwaardige buurtpunten – dat zijn niet de pick-uppunten waar je je pakket zelf moet zoeken in een rommelkamer achteraan – zijn daarbij cruciaal.
Buiten het verhogen van de efficiëntie, laat het toe om de stromen van verschillende spelers samen te voegen. We hebben hier immers (voorlopig) nog geen dominantie van Amazon en haar eigen logistiek netwerk, maar een competitieve retail- en koeriermarkt. De consument kan dan nog steeds een buurtpunt kiezen, bijvoorbeeld indien een locatie op de woon-werkroute beter gelegen is. Om toch niet alle flexibiliteit te verliezen die e-commerce ons biedt, moeten aanhuisleveringen dan wel mogelijk zijn vanaf deze punten. Dit kan echter makkelijk op een ecologische manier, aangezien de afstanden miniem zijn.
Joris Beckers is als FWO-postdoc en gastlector verbonden aan het Departement Transport en Ruimtelijke Economie aan de UAntwerpen.