De fiscale hervorming van minister van Peteghem heeft onder meer tot doel arbeid minder te belasten. Dit nobel doel heeft echter, zoals het ontwerp nu is opgesteld, negatieve neveneffecten voor de risicokapitaalsector waardoor deze dreigt om België de rug toe te keren. Als die financiering wegvalt, zullen veel toekomstgerichte bedrijven België verlaten op zoek naar fondsen voor de financiering van hun groei. Aldus wordt de hervorming een mokerslag voor ondernemend België en Vlaanderen.
Met lede ogen keken we jaren naar het succes van de venture capital cultuur in de Verenigde Staten. Risicokapitaal is immers een essentieel deel van het startup ecosysteem. Gelukkig kenden we de laatste jaren een langzame kentering. Het resultaat daarvan was dat Belgische ondernemingen zoals ArgenX en Odoo konden uitgroeien tot unicorns (private bedrijven met een waardering boven een miljard dollar). Voor hen was lokaal beschikbaar risicokapitaal helemaal in het begin van hun avontuur essentieel om te kunnen uitgroeien tot bedrijven met wereldwijd aanzien. Maar niet alleen unicorns hebben baat bij een gezonde risicokapitaalindustrie.
Europese, nationale en regionale overheden wereldwijd promoten innovatief ondernemerschap en stimuleren private investeerders om dit belangrijk ecosysteem mee vorm te geven. Ook in België zorgen bijvoorbeeld cofinanciering en fiscale stimuli ervoor dat starters toegang hebben tot risicokapitaal. En jawel, de sector groeide stevig. Het laatste decennium kregen duizenden Belgische starters en scale-ups financiering om hun droom na te streven, in een eerste fase vaak van business angels en in een latere ontwikkelingsfase van risicokapitaalfondsen. Deze bedrijven stellen nu tienduizenden mensen te werk.
Deze groei is uitermate belangrijk, niet enkel voor de ondernemers of voor de investeerders, maar ook voor de economie in haar geheel. Studie na studie toont aan dat risicokapitaalverschaffers ondernemerschap stimuleren en een sterke positieve impact hebben op de ontwikkeling van bedrijven, op de creatie van nieuwe jobs en op het stimuleren van innovatie.
Vaak bieden deze start- en scale-ups een oplossing aan de grootste maatschappelijke problemen zoals ecologie en gezondheid, zoals bijvoorbeeld Nobi, die een slim valdetectie- en preventiesysteem voor ouderen wereldwijd commercialiseert, of Aphea.Bio, een UGent spin-off die dankzij haar biologische producten bijdraagt aan duurzame en efficiënte voedselproductie. Beide scale-ups werden gefinancierd door verschillende lokale en internationale risicokapitaalfinanciers. De financiële bijdrage én managementondersteuning van een professionele lokale risicokapitaalinvesteerder is hierbij cruciaal om een sterk, internationaal financieringssyndicaat samen te stellen.
Het afschaffen van de Definitief Belaste Inkomsten(DBI)-aftrek
Het voorstel tot fiscale hervorming dat nu ter tafel ligt, zal zeer kwalijke gevolgen hebben voor de Belgische risicokapitaalsector. Nu zijn de Belgische risicokapitaalfondsen taks neutraal dankzij de DBI-aftrek. Daardoor worden de winsten niet belast in het fonds, maar bij de investeerders in het fonds. Dit is in lijn met de aanbevelingen van Invest Europe en met de gangbare praktijken in de ons omringende landen.
Het huidige voorstel vermindert de mogelijkheid tot DBI-aftrek, wat er in de praktijk voor zal zorgen dat heel veel risicokapitaalfondsen geen gebruik meer zullen kunnen maken van de DBI-aftrek. De winsten die ze realiseren zullen dus een eerste maal belast worden in het fonds, waardoor een kleiner bedrag kan doorgestort worden naar de investeerders, die daarop zelf nogmaals belastingen zullen betalen. Investeerders in Belgische risicokapitaalfondsen riskeren daardoor een dubbele belasting, wat nefast zal zijn voor hun rendement.
Als er verschillende niveaus zijn waarop belastingen geïnd worden, dan is het onwaarschijnlijk dat de risicokapitaalindustrie overeind blijft volgens Invest Europe. Luxemburg en Nederland, bijvoorbeeld, zullen daardoor aantrekkelijker worden voor fondsen en hun investeerders. Daardoor zullen Belgische start-ups en scale-ups gefnuikt worden in hun groei. Lokaal risicokapitaal is immers essentieel om internationale financiers aan te trekken, maar zal opdrogen. En misschien wel belangrijker, de moeizaam opgebouwde kritische massa van professionals die onze scale-ups ondersteunen in hun groeipad en zo bijdragen tot economische en sociale ontwikkeling, zal wegvallen.
De voorgestelde fiscale hervorming dreigt de risicokapitaal sector daardoor naar de uitgang te duwen, richting onze buurlanden, die wel een aantrekkelijk én stabiel fiscaal kader hebben. De uiteindelijke dupe van het verhaal worden de ondernemers op zoek naar financiering voor hun start-up en scale-up. Het einde van de DBI-aftrek zou wel eens veel meer schade kunnen berokkenen aan onze economie, de werkgelegenheid en het innovatiepotentieel dan de verhoopte fiscale opbrengst die beoogd wordt. We pleiten er dan ook voor om de DBI-aftrek te behouden voor risicokapitaalfondsen, in lijn met de praktijk in andere Europese landen en met de aanbevelingen van Invest Europe.
Kortom, arbeid minder belasten is een goede zaak, maar tegelijkertijd zij die arbeid scheppen naar de uitgang duwen is niet coherent, want een venture zonder kapitaal is geen lang leven beschoren. Zo moeilijk om te begrijpen is dat toch niet?
Auteurs
- Rudy Aernoudt, professor aan de Universiteit Gent
- Veroniek Collewaert, professor aan de Vlerick Business School en aan de KU Leuven
- Marc Deloof, professor aan de Universiteit Antwerpen
- Georges Hübner, professor aan de HEC-Université de Liège
- Sophie Manigart, professor aan de Vlerick Business School en aan de Universiteit Gent
- Miguel Meuleman, professor à la Vlerick Business School en aan de Universiteit Gent
- Ine Paeleman, professor aan de Universiteit Antwerpen
- Bernard Surlemont, professor aan de HEC-Université de Liège
- Tom Vanacker, professor aan de Universiteit Gent en aan de Exeter University