“Hoe kunnen familiebedrijven succesvol omgaan met veranderingen?” Die vraag houdt een aantal onderzoekers van de UAntwerpen en UHasselt al enige tijd bezig. Het departement Accountancy and Finance van de faculteit Bedrijfswetenschappen en Economie (UAntwerpen) en het Research Center for Entrepreneurship and Family Firms (UHasselt) startten in 2019 met een SBO-project rond “Strategische verandering in familiebedrijven”. Vandaag zijn de eerste resultaten er en stellen ze met trots hun projectwebsite voor.
De dag van vandaag worden familiebedrijven, de dominante organisatievorm in Vlaanderen, geconfronteerd met een omgeving die continu in verandering is. Om te overleven en zich te kunnen blijven onderscheiden van de concurrentie is het dan ook cruciaal dat familiebedrijven zichzelf almaar opnieuw heruitvinden. Echter, veel familiebedrijven blijken vaak een eerder conservatieve houding aan te nemen en nogal weigerachtig te staan tegenover strategische verandering.
“De vraag voor academici en beleidsmakers is dan ook onder welke condities familiebedrijven deze strategische inertie kunnen overwinnen en wél succesvol strategisch kunnen veranderen.”
Om op deze vraag een antwoord te kunnen bieden, zijn een team van professoren en doctoraatsstudenten van UAntwerpen en UHasselt samen een grootschalig onderzoeksproject rond strategische veranderingen in familiebedrijven gestart. Dit project wordt gefinancierd door het SBO-programma van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO).
Vier invalshoeken
De strategische veranderingen en veranderingsbereidheid in familiebedrijven worden bekeken vanuit vier invalshoeken.
1. Controle- en informatiesystemen
De eerste invalshoek focust op de aanwezige interne en externe informatie in de onderneming. Hierbij onderzoekt men hoe en wanneer Management Controle Systemen (MCS) het kennismanagement van familiebedrijven zodanig beïnvloeden dat nieuwe strategieën worden ontdekt, geïnitieerd en succesvol geïmplementeerd. De eerste resultaten tonen aan dat hoe meer diverse indicatoren er gebruikt worden in een bedrijf om de prestaties van het bedrijf op te volgen, hoe meer strategische veranderingen er doorgevoerd worden.
2. Emoties
De tweede invalshoek vertrekt vanuit de emoties die spelen in het familiebedrijf. Men onderzoekt hoe onder andere niet-financiële doelstellingen en de cultuur van de organisatie strategische veranderingsbereidheid beïnvloeden. De resultaten tonen aan dat om iedereen mee te krijgen in een veranderingsproces, het niet alleen nodig is om de inhoud (“wat?”) duidelijk te maken, maar dat ook de “waarom?” goed gecommuniceerd moet worden.
3. Governance
De derde invalshoek bekijkt de invloed van de governance mechanismen op strategische veranderingen. Er wordt rekening gehouden met de interacties tussen de bedrijfsfamilie, het management en de Raad van Bestuur van het familiebedrijf. Uit de eerste resultaten is gebleken dat de aanwezigheid van een goed functionerende Raad van Bestuur een positieve impact heeft op strategische veranderingen binnen familiebedrijven. Ook het hebben van een familiecharter of een familieforum (typische governance mechanismen voor familiebedrijven) heeft een positief effect op de veranderingen die binnen de organisatie gebeuren.
4. Middelen
De laatste invalshoek focust op de (financiële) middelen die een familiebedrijf nodig heeft om de nodige strategische veranderingen door te voeren. Hierbij worden de rol en de impact van financieringsbeperkingen en alternatieve financieringsbronnen bestudeerd. De resultaten tonen aan dat familiebedrijven niet makkelijk kiezen voor financieringsbronnen die een positief effect hebben op het initiëren van strategische veranderingen, zoals het aantrekken van extern eigen vermogen. Bovendien bouwen familiebedrijven vaker grote reserves op, wat eerder negatief is doordat dit geld niet onmiddellijk geïnvesteerd wordt in strategische verandering.
Praktische relevantie
Bij dit project ligt de nadruk niet alleen op het academisch onderzoek, maar vooral ook op de praktische relevantie van de onderzoeksresultaten. Het einddoel van dit project is daarom het omzetten van de wetenschappelijk vernieuwende inzichten naar praktische tools die nuttig zijn voor diverse stakeholdergroepen, zoals maatschappelijke organisaties en familiebedrijven.
“Een deel van deze stakeholders zijn betrokken als partners bij het project. Zij staan de onderzoekers gedurende het volledige project bij en verlenen het nodige advies zodat de praktische relevantie van het project gewaarborgd wordt.”
Om de partners en andere geïnteresseerden op de hoogte te houden van de resultaten, is er een projectwebsite ontwikkeld: www.strategicchange.be. Hier vindt men bovendien ook een beschrijving van het project, de achtergrond van de onderzoekers en een overzicht van de partners terug.
Op de hoogte blijven?
Schrijf je dan zeker in voor de e-mail alerts op de website! Voor andere vragen kan je een mail sturen naar strategicchange@uantwerpen.be.