Eric Mijts woont en werkt in Aruba. In november behaalde hij een dubbele doctorstitel in de taalkunde (UAntwerpen) en in de Afrikaanse talen en culturen (UGent). Zijn proefschrift over de taalsituatie en taalideologie in Aruba schreef hij integraal vanop het eiland zelf.
Een academische duizendpoot
Eric begon zijn academische carrière in de jaren negentig aan UAntwerpen, als student Germaanse talen. Na zijn studies bracht de liefde hem in 2000 naar Aruba. Daar maakte hij pijlsnel carrière aan de universiteit: hij startte in een deeltijdse onderwijsfunctie en bekleedde daarna onder meer het ambt van vice-decaan, decaan en plaatsvervangend rector. Vandaag is Eric directeur van het onderzoeksinstituut van de Universiteit van Aruba. Vanuit die functie faciliteert hij verschillende aspecten van academisch onderzoek zoals financiering en samenwerking. Daarnaast richt hij als coördinator van SISSTEM een nieuwe STEM-opleiding in aan de Universiteit van Aruba. En de afgelopen jaren werd Erics agenda nog een stuk drukker: dan combineerde hij zijn functies met het schrijven van zijn proefschrift.
Een doctoraatsonderwerp uit het leven gegrepen
Eric raakte geïntrigeerd door de taalsituatie in Aruba. Hoewel het eiland al lange tijd formeel gedekoloniseerd is, domineert het Nederlands er als taal van de ex-kolonisator nog steeds het bestuur, het recht en het onderwijs. Die dominantie reflecteert geenszins de talige realiteit van de lokale bevolking: slechts een kleine groep spreekt Nederlands in het dagelijkse leven. De talige praktijk in het onderwijs is bijvoorbeeld frappant. Leerlingen praten thuis veelal (een mix van) Papiamento, Spaans en Engels. Maar vanaf de lagere school worden ze in het Nederlands onderwezen, dat uitgedrukt in aantal sprekers pas de vierde taal is in Aruba. Door die taalbarrière dreigen heel wat leerlingen onvoldoende toegang te krijgen tot belangrijke lesinhoud. Bovendien komt hun potentieel niet altijd volledig tot uiting, wat voelbaar is in de hoge schooluitval in Aruba en de lagere doorstroming naar het hoger onderwijs.
Eric raakte zo gepassioneerd door de taalsituatie waarin hij was beland, dat hij besloot er een proefschrift over te schrijven. Hoe komt zo’n hiërarchie van talen tot stand en waarom wordt ze geaccepteerd? Met deze onderzoeksvragen klopte Eric aan bij drie hoogleraars, die zijn promotoren werden: professor emeritus Pol Cuvelier en professor Reinhild Vandekerckhove (UAntwerpen, Taalkunde) en professor Michael Meeuwis (UGent, Afrikaanse talen en culturen).
Van links naar rechts: Reinhild Vandekerckhove, Eric Mijts, Michael Meeuwis en Pol Cuvelier
De koloniale schaduw
Eric zocht verklaringen voor de aanhoudende dominantie van (ex-)kolonisatortalen in staten als Aruba. Hij legde uiteenlopende factoren bloot van historische, institutionele maar vooral ideologische aard. Het koloniale gedachtegoed over de waarde en rol van talen in de Arubaanse samenleving wordt gedragen én gereproduceerd door een groot deel van de bevolking. Dit fenomeen, dat Eric ‘de koloniale schaduw’ doopt, stelde hij niet alleen in Aruba vast maar ook in vijf andere staten met een gelijkaardige geschiedenis.
Met zijn onderzoek wil Eric deze koloniale schaduw bespreekbaar maken. Hij hoopt sprekers van creooltalen aan het denken te zetten over hun taalideologie – een ideologie waarvan hij de verantwoordelijkheid bij hun koloniale verleden legt. Eric wil bijdragen aan een positieve verandering in taalideologie om zo een gelijke maatschappelijke status te creëren voor lokale talen.
Een doctoraat schrijven vanop afstand
Zijn doctoraat schreef Eric integraal vanop het eiland Aruba. De samenwerking met zijn promotoren verliep – op enkele bezoeken na – online. Voor zijn verdediging maakte Eric in november de lange reis naar België, vergezeld door onder meer zijn rector en decaan aan de Universiteit van Aruba. Het werd niet alleen een blij weerzien met zijn drie promotoren, maar ook met zijn Arubaanse uitwisselingsstudenten die nu in België studeren en met tal van linguïsten uit Nederland en Vlaanderen. De dag van zijn verdediging beschrijft Eric als een sterke ‘puntkomma’ in zijn traject als taalkundige, een mijlpaal waarna er nog vele mogen volgen.
Samenwerken
Het einde van Erics doctoraatsperiode betekent absoluut niet het einde van zijn samenwerking met onderzoekers uit de Lage Landen en daarbuiten. Eric kent de academische wereld hier en in Aruba door en door. Eén verschil is hem overduidelijk: gezien de kleinere schaal van de universiteiten op de Antillen, is netwerken er van groot belang. Samenwerken is écht cruciaal. Daarom slaat Eric voortdurend de handen in elkaar met onderzoekers van over de hele wereld. Hij houdt ervan om verschillende mensen en verschillende soorten expertises samen te brengen. Het beeld van de academicus als kluizenaar in zijn of haar kantoor, kan dan ook niet verder van Eric Mijts af staan. Eric weet: onderzoek doe je niet alleen!