Maak kennis met De Virtuele Mens, een nieuw filosofisch platform dat kritisch nadenkt over de impact van digitalisering. Samen met iedereen die wil meedenken gaan Anthony, Sam en Stefanie op zoek naar het antwoord op de vraag: ‘wat voor mens zijn we geworden in het digitale tijdperk?‘
De echte mensen achter De Virtuele Mens
Stefanie Matthys, Anthony Longo en Sam Hoeck zijn de drijvende kracht achter de vzw.
Sam kwam na een omweg bij het conservatorium en pedagogie terecht bij de opleiding Wijsbegeerte aan Universiteit Antwerpen. Na het behalen van haar bachelor trok ze naar het RITCS voor een Master Schrijven. Ze werkt nu deeltijds als leerkracht in het secundair onderwijs.
Anthony startte samen met Sam en Stefanie in 2015 aan de opleiding Wijsbegeerte. Als studentenvertegenwoordiger binnen UAntwerpen en YUFE beet hij zich meteen in de opleiding vast. Hij had ook al vroeg het idee om te gaan doctoreren en dit jaar gaat het dan ook echt gebeuren. Dankzij een FWO-beurs kan hij nu als onderzoeker aan de slag. Hiervoor studeerde hij ook nog Digital Culture & Society aan Kings College in Londen, een unieke ervaring ondanks de pandemie.
Stefanie studeerde verpleegkunde, met als optie psychiatrie, voor ze de overstap naar filosofie maakte. Ze volgde hierna ook nog een cursus lifecoaching omdat ze graag haar skills uit beide opleidingen zou willen combineren en ze het liefst hands-on met mensen werkt. Ze werkt momenteel voor GameChangers.
Niet de ‘usual suspects‘
De drie leken niet de ‘usual suspects’ voor een opleiding Wijsbegeerte. Sam: “Ik kom uit het KSO en dan moet je toch tegen wat vooroordelen opboksen. De reden waarom ik eerst zoveel lades heb opengetrokken voor ik aan wijsbegeerte begon, was omdat ik dacht dat de universiteit niet voor mij was. Op het begin van mijn eerste jaar was ik ook best onzeker. Maar dankzij de professoren en medestudenten ben ik hierin echt gegroeid en durfde ik ook steeds meer te participeren.”
Voor Stefanie is dit herkenbaar: “Komende uit het TSO had ik dezelfde twijfels. Ik begon dan ook aan verpleegkunde, maar ontdekte al snel dat dit iets te praktisch was. Mij boeide ook de mens achter de patient. En de wereld rond de mensheid. Ik heb nog even getwijfeld over psychologie, maar koos uiteindelijk voor filosofie. En daar heb ik nooit spijt van gehad. Het heeft mij echt gevormd op zoveel verschillende manieren.”
Anthony heeft dan weer een heel andere achtergrond, hij studeerde namelijk wiskunde – wetenschappen in het secundair onderwijs: “Mijn geijkte pad naar naar een beroep in de exacte wetenschappen werd onderbroken toen ik erachter kwam dat de vragen die ik me altijd al stelde over wiskunde en wetenschappen, eigenlijk filosofische vragen waren. En nu werk ik meer op het gebied van cultuurfilosofie, dus uiteindelijk ben ik een heel andere richting uitgegaan.”
De digitale gevangenis
Stefanie was degene die als eerste het concept achter De Virtuele Mens aanboorde. In haar masterjaar schreef ze een thesis over het gevangeniswezen. Net op dat moment vond er ook een seminarie over vrijheid van Hannah Arendt plaats. In café Papa Jos discussieerde ze over deze thema’s met Anthony. Ze kwamen al snel tot de conclusie dat de virtuele wereld ook een soort gevangenis kan zijn. De eerste zaadjes voor de toekomstige vzw waren geplant en het idee begon verder te rijpen bij Stefanie. Ze sprak er ook over met Sam die meteen liet weten dat ze zeker deel wou uitmaken van het project als het ooit van de grond zou komen. Een telefoontje naar Anthony later was De Virtuele Mens geboren. Met deze vzw probeert het trio nu filosofische reflecties over digitalisering bij het brede publiek te brengen. Dat doen ze op verschillende, vooral erg praktische, manieren: tips & tricks op hun blog, workshops, leesgroepen, …
Met De Virtuele Mens pleiten ze niet voor een totale sociale media-detox, maar proberen ze wel een bewustwording teweeg te brengen. Want de virtuele wereld is here to stay, dus we kunnen maar beter leren om er op een goede manier mee om te gaan. Dat is niet altijd makkelijk. Sam: “Anthony en ik gaven laatst een workshop voor jongeren die opgegroeid zijn met sociale media. Voor hen is dat normaal en natuurlijk. Ze zien niet dezelfde dreiging die oudere generaties wel zien.” “Dat heb ik via mijn werk met game-verslaafde jongeren ook heb gemerkt, ” beaamt Stefanie, “zelf zien ze vaak niet dat er een probleem is en de ouders snappen hen niet helemaal omdat ze die leefwereld niet kennen. Het is echt een generatiekloof. Wij raden ouders aan om zich eerst te proberen in te leven in de wereld van hun kinderen en op basis daarvan in te grijpen en regels af te spreken. En niet zomaar een gsm of tablet af te nemen, want daar bereik je niets mee.”
Filosofie in een digitale wereld
Sam: “Ik denk dat filosofen goede wegwijzers in een digitale wereld kunnen zijn. Als filosoof word je getraind om alles in vraag te stellen, zonder dat je er meteen een oordeel over velt. Kant-en-klare oplossingen zijn er niet, maar je kan wel verfijnen door de juiste vragen te stellen.” “Vaak gaan discussies over artificiële intelligentie en Big Data gepaard met heel beladen en complexe veronderstellingen.“ vindt Anthony, “Het is aan filosofen om deze te identificeren, te verhelderen en kritisch te bevragen. Zij zijn er om het groter plaatje in de gaten te houden en een tegengewicht te bieden voor tunnelvisie.”
Een eigen huis
In een ideale wereld zou de vzw een eigen huis hebben, het Huis van de Virtuele Mens. Stefanie: “Het zou fantastisch zijn als dat huis dan meerdere facetten van het internet zou kunnen belichamen, zodat het ook echt een fysieke ervaring wordt.” Daarnaast zouden de drie filosofen zich in de toekomst ook meer willen toeleggen op het maken van expo’s.
Anthony: “Zo maakten we voor Jongerenhuis Kavka een tentoonstelling met portretten van niet-bestaande personen. Mensen vonden dat heel bevreemdend omdat het bijna niet te geloven was dat deze portretten machinaal gefabriceerd waren, ze leken zo echt! Het toont aan hoe makkelijk je fake beelden kunt maken.” Stefanie: “Een echte internetdetox zouden we niet willen organiseren, eerder een internetdieet. Enkele dagen met een minimum aan schermtijd. Ik denk dat veel mensen tegenwoordig vluchten in sociale media, en soms niet goed zelf weten wie ze zijn en wat ze willen. En een beetje tijd met jezelf, zonder alle afleiding, kan dan echt deugd doen.” Anthony trekt de parallel met roken: “Vroegen stond men er ook niet bij stil hoe schadelijk roken was, terwijl het nu toch algemeen geweten is en er een pak minder gerookt wordt. Het is niet zo dat wij het internet helemaal zouden willen wegduwen, maar wel mensen bewust maken van de mogelijke gevolgen van een virtuele verslaving.”
Er staan nog enkele interessante samenwerkingen op stapel. Zo is er de Leesclub die ze samen met De Groene Waterman zullen organiseren rond artificiële intelligentie. Samen met De Studio werken ze aan een aanbod voor het festival ‘Het internet en ik’. En op lange termijn willen ze ook hun coachingstrajecten verder uitbouwen.
In de tussentijd geven Anthony, Sam en Stefanie jullie nog hun favoriete must-sees en -reads mee.
The Social Dilemma (docu) – Een Netflix-documentaire over de intentie en interne werking van Big Tech bedrijven.
Her (fictie) – Een film over een man die na zijn relatiebreuk terug de liefde vindt bij een intelligent, zelfbewust en zelflerend besturingssysteem dat luistert naar de naam Samantha.
Klara en de zon (fictie) – Een roman over Klara, een artificiële robot die verkocht wordt aan een kind Josie om haar vriendin te zijn.
Wij, Robots (non-fictie) – Een filosofisch boek over technologie, artificiële intelligente en de impact daarvan op de samenleving
Word opnieuw baas over je smartphone (blog) – Een blog van De Virtuele Mens over vier praktische tips om minder afgeleid te worden door je smartphone.
Meer weten?
Er valt nog veel meer te ontdekken op de website van De Virtuele Mens
