De 21ste eeuw is geobsedeerd met het digitaliseren van ons papieren erfgoed. Denk bijvoorbeeld aan initiatieven zoals het Internet Archive of Google Books. Voor zijn doctoraatsonderzoek onderzocht Felix Hermans, verbonden aan het Centre for Manuscript Genetics, hoe dergelijke digitaliseringsprojecten ook de literatuurwetenschap ten goede kunnen komen. (Tekst: Felix Hermans)
“Digitaliseringsprojecten zijn bijzonder waardevol voor het bestuderen van schrijversarchieven, zeker wanneer ze worden gekoppeld aan wetenschappelijke inzichten,” vertelt Felix Hermans. “In de jaren negentig van de vorige eeuw werd de digitale editie al snel het paradepaard van de digitale geesteswetenschappen, doordat het onderzoekers in staat stelde hun resultaten te delen met lezers via het internet of de cd-rom. Het is logisch dat de digitale wereld wetenschappers steeds meer aantrok, omdat die simpelweg veel meer mogelijkheden bood dan het papieren medium.”
Verdwaald in de digitale archieven
“Manuscripten worden vaak bewaard in verschillende archieven, verspreid over verschillende locaties”, gaat Felix verder. “Voor onderzoekers is het daarom handig dat alles online wordt samengebracht. Vaak gaat het ook om een groot aantal documenten die eenvoudig kunnen worden gescand en geüpload. Deze projecten groeiden al snel in omvang, waardoor men al gauw begon te spreken over digitale archieven.”
Dat ging regelmatig ten koste van de gebruiker. “Het archiefmateriaal van schrijvers is bijzonder interessant, maar ook erg complex. Een onervaren lezer kan daardoor gemakkelijk verdwalen in het aanbod. Hoewel documenten wel degelijk worden geordend in een archief, betekent dit niet automatisch dat gebruikers begrijpen wat er bijzonder is aan de bewaarde documenten.”
De koppeling van presentatie aan interpretatie
Daarom is het belangrijk dat documenten worden gepresenteerd met de gebruiker in gedachten. Het is essentieel om te laten zien hoe de verschillende documenten zich tot elkaar verhouden, iets wat vaak over het hoofd wordt gezien. “Het koppelen van presentatie aan interpretatie, door literatuurwetenschappers weliswaar, helpt om verbanden te leggen in de doolhof van het archief”, legt Felix uit. “Zo wordt ‘connecting the dots’ eigenlijk ‘connecting the docs’.”
Felix werkt momenteel aan een digitaliseringsproject gewijd aan de gedichten van Samuel Beckett dat deel zal uitmaken van de Beckett Digital Manuscript Project (www.beckettarchive.org). “De ‘digital turn’ in de tekstwetenschap heeft de grens tussen archieven en edities snel doen vervagen, maar de conclusie is dat we beide nodig hebben om ons papieren erfgoed optimaal te kunnen bewaren en bestuderen.”
Contact
Felix Hermans | felix.hermans@uantwerpen.be
Connecting the Docs
Felix Hermans, a researcher at the Centre for Manuscript Genetics, explores the benefits of digitisation projects in literary science. While such projects provide valuable access to writers' archives and a large number of scanned documents, they often lack user-friendly presentation. The archival material of writers can be complex, making it easy for inexperienced readers to get overwhelmed. To address this, Hermans suggests that it is important to present the documents with the user in mind, highlighting the relationships between different documents. He refers to this as "connecting the docs" and emphasizes the importance of connecting presentation with interpretation.
Hermans is currently involved in a digitisation project focused on Samuel Beckett's poems, which is part of the Beckett Digital Manuscript Project (www.beckettarchive.org). ‘The ‘digital turn’ in textual scholarship has rapidly blurred the line between archives and editions, but the conclusion is that we need both to best preserve and study our paper heritage.