Kort en krachtig duidelijk maken waarover je onderzoek gaat, dat is niet eenvoudig, zeker niet als je publiek weinig voorkennis heeft. UAntwerpen organiseert daarom elk jaar de schrijf- en presentatiewedstrijd PRESS>SPEAK waarbij ze jonge onderzoekers hun eerste stappen wil laten zetten in wetenschapscommunicatie. De winnaars van de schrijfwedstrijd krijgen een plekje op de Pintra blog.
Bij de PRESS>SPEAK-schrijfwedstrijd krijgen onderzoekers de opdracht om hun onderzoek uit te leggen in een tekst van drie alinea’s van max. 150 woorden. Daarbij moeten ze ook een krachtige titel bedenken, een opvallende tussentitel en een afbeelding die illustreert wat voor verschil zijn/haar/hun onderzoek gaat maken in de samenleving. De tweede en laatste winnende Nederlandstalige tekst van 2023 komt van Roos Van Gasse (Faculteit Sociale Wetenschappen) en gaat over de invloed van centrale toetsen in het onderwijs.
Centrale toetsen: dé gamechangers voor onderwijskwaliteit?
Vanaf 2024 komen er toetsen voor de meeste leerlingen in het Vlaamse onderwijs op vier momenten doorheen hun schoolloopbaan. Zo’n grootschalige toetsing gebeurde tot nu toe nog nooit. Kunnen deze toetsen de onderwijskwaliteit in Vlaanderen weer op de rails te brengen? Schoolleiders en leraren zien kansen, maar ook valkuilen en uitdagingen.
In opdracht van het Departement Onderwijs en Vorming onderzoekt Glen Molenberghs hoe schoolleiders en leraren de komst van centrale toetsen in Vlaanderen ervaren. Hij stelt vast dat het onderwijsveld een open blik aanneemt en interesse toont in informatie over de kennis en vaardigheden van hun leerlingen op vlak van wiskunde en Nederlands. Zij willen weten of hun leerlingen de verplichte Vlaamse minimale onderwijsdoelen behalen en hoe hun school het doet in vergelijking met gelijkaardige andere scholen in Vlaanderen. Ze zien met andere woorden wel de meerwaarde van centrale toetsen. De toetsen zijn echter geen doel op zich. De sleutel voor het verbeteren van onderwijskwaliteit ligt bij schoolleiders en leraren zelf. Zij hopen dat de resultaten van deze toetsen hen kunnen helpen om kritisch naar het lesgeven op school te kijken en het onderwijs op school te verbeteren.
Oog voor eerlijke toetsen en nuttige informatie
Eerlijke toetsen zijn een must. Volgens onderzoek hechten schoolleiders en leraren enkel belang aan toetsresultaten als de toetsen en de resultaten ervan als eerlijk ervaren worden. Als dat niet zo is, hechten schoolleiders en leraren weinig waarde aan de informatie uit centrale toetsen. Volgens hen zouden toetsen zo opgesteld moeten worden dat ze eerlijk zijn voor leerlingen zelf. Bijvoorbeeld, doordat het taalgebruik passend is en de toetsvragen de vaardigheden van leerlingen goed meten, of doordat leerlingen hulpmiddelen mogen gebruiken als ze dat in de klas ook doen. Daarnaast willen schoolleiders en leraren ook dat centrale toetsen eerlijk zijn voor scholen zelf. Bijvoorbeeld door geen vergelijkingen te maken tussen scholen met een heel ander leerlingenpubliek en het vermijden van rankings van scholen op basis van toetsresultaten.
Ook de relevantie telt. Het Vlaamse onderwijs ziet vooral heil in centrale toetsen die nuttige en concrete informatie opleveren. Zo zijn er al sinds 1997 leerdoelen vastgelegd die tonen wat leerlingen minstens moeten beheersen aan het einde van het basisonderwijs, en in het tweede en zesde leerjaar van het secundair onderwijs. Schoolleiders en leraren vinden de algemene omschrijvingen van deze leerdoelen vaag. Vlaanderenbrede toetsen kunnen volgens hen duidelijker maken wat leerlingen precies moeten kennen en kunnen om deze leerdoelen te bereiken. Maar ook of in andere gelijkaardige scholen meer of minder leerlingen deze leerdoelen behalen. Dit kan scholen helpen en ondersteunen om na te denken over welke verbeterpunten zij zien in het lesgeven op school. Toch is de vertaalslag van eerlijke toetsen naar goede informatie niet eenvoudig. De overheid zal hierbij oog moeten blijven hebben voor het nut van de informatie vanuit het standpunt van scholen.
