De helft van de deelnemers aan de Grote Coronastudie vindt dat de maatschappij na corona fundamenteel moet veranderen. Ook onze economie is aan vernieuwing toe, meent een ruime meerderheid. Heel wat mensen denken erover na hoe het anders zou kunnen, maar komen er niet toe actief aan de slag te gaan met hun ideeën. Anne Bergmans en Koen Pepermans analyseerden de resultaten.
Sinds het begin van de coronacrisis peilen onderzoekers naar de impact van COVID-19 op de levens en het mentaal welbevinden van de Belgen. Aanvankelijk wekelijks, sinds het begin van de zomer tweewekelijks. Eind augustus werd ook het vertrouwen van de deelnemers in de toekomst bevraagd.
Liefst 90% was van mening dat het beleid momenteel teveel aandacht schenkt aan maatregelen op korte termijn, terwijl er vooral nood is aan een langetermijnvisie die de samenleving meer weerbaar kan maken voor toekomstige uitdagingen.
Het moet anders vs. back to normal
Een heel kleine minderheid vreest dat er geen vaccin komt en dat de anderhalvemetermaatschappij een blijver is.
Een ruime meerderheid – meer dan twee op drie – gelooft dat er een vaccin komt, maar meent toch dat er fundamentele veranderingen in onze samenleving en economie noodzakelijk zullen zijn. Vrouwen zijn vaker die mening toegedaan, en ook ouderen denken vaker dat de wereld zal veranderen.
Ongeveer een kwart (24%) van de deelnemers denkt dat de komende maanden nog moeilijk zullen zijn, maar dat we vervolgens weer naar onze oude gewoonten zullen terugkeren. Jonge mannen zijn daarvan het meest overtuigd.
Een sterke economie, wat is dat?
Net iets meer dan de helft (55%) ziet een sterke economie als enige uitweg uit de coronacrisis. Op een enkele twijfelaar na, is de andere helft daar minder zeker van. Dat gevoel leeft het sterkst bij de 45-plussers.
Hoe dan ook vindt een zeer ruime meerderheid (78%) dat deze crisis aantoont dat ons economisch model aan vernieuwing en herdenking toe is. Die vernieuwende ideeën moeten bovendien van onderuit komen, is de mening van opnieuw een ruime meerderheid (66%).
Jammer genoeg stimuleert volgens velen (56%) het huidige beleid ons als burgers, organisaties en bedrijven onvoldoende om creatief aan de slag te gaan en concrete voorstellen uit te werken.
Dat lijkt een gemist potentieel, want mensen geven aan dat ze best willen meedenken en de handen uit de mouwen willen steken.
Een andere samenleving vormgeven?
De virologen genieten veel steun: ongeveer vier op vijf deelnemers geeft aan dat in de eerste plaats zíj moeten zeggen wat wel en niet kan. Toch ziet meer dan de helft van alle deelnemers tal van mogelijkheden om het huidige coronabeleid anders en beter aan te pakken. Er wordt meer duidelijkheid en samenwerking verwacht van de beleidsmakers.
De helft van de deelnemers geeft aan zelf zo goed mogelijk de maatregelen te volgen, maar verder geen actieve rol op te nemen. Nog eens 40% denkt erover na, maar zonder over te gaan tot concrete actie, omdat het hen ontbreekt aan tijd of omdat ze geen idee hebben hoe er praktisch aan te beginnen.
Iets meer dan 7% heeft tijdens de coronacrisis wél een actieve rol opgenomen, bijvoorbeeld bij voedselinzamelingen, hulp aan (oudere) buren of familieleden.
We moeten het momentum grijpen!
Een veerkrachtige samenleving, zo leert de literatuur, is er een waar participatie centraal staat. Op dat vlak is er overduidelijk nog heel wat onbenut potentieel voor de aanpak van de coronacrisis.
Eén ding is zeker: mensen willen een andere toekomst en zitten met verschillende ideeën over hoe die in te vullen. Alleen kunnen ze hun ei maar moeilijk kwijt. Voor velen (71%) is het onduidelijk tot wie of welke instantie ze zich zouden kunnen richten met een innovatief idee.
Een duidelijke kans voor het beleid (op alle niveaus) om hiermee aan de slag te gaan: inzetten op de innoverende capaciteit vanuit de samenleving zelf en deze drang naar engagement aanmoedigen, versterken en ondersteunen. Het momentum is er, we moeten het nú grijpen!