De Dynacord S schrijfmachine van Karel Van Isacker
Wat weegt bijna evenveel als een olifant en kan een grote hoeveelheid teksten schrijven? De Torpedo Dynacord S! De naam klinkt misschien wel als iets dat je liever niet op zee wil tegenkomen, maar het is wel degelijk een veilig apparaat. Tenzij je natuurlijk bang hebt van inkt en letters, want de Dynacord S is een schrijfmachine.
Voor de jongelui die niet weten wat dat is: een schrijfmachine is een mechanisch schrijfinstrument, dat door middel van druktoetsen verschillende schrifttekens op papier zet. Hoewel men al in de late achttiende eeuw experimenteerde met schrijfmachines, ontwikkelde men de eerste commerciële schrijfmachine pas in 1867 in Wisconsin, een staat in de VS. Remington bracht dit model in 1873 op de markt. In de volgende honderd jaar werd de schrijfmachine een apparaat dat niet meer weg te denken was uit het dagelijks leven op kantoor of thuis.
Ook in Europa produceerde men schrijfmachines. Een van de iconische merken is het Duitse Torpedo, dat ontstond in de vroege twintigste eeuw. Vanwege de gevoelige naam verkocht men deze schrijfmachines in Engeland onder de naam Bluebird of Regent. Torpedo was erg innovatief en had veel succes. Tussen 1960 en 1964 produceerde Torpedo ongeveer 10 miljoen exemplaren van het model Dynacord.
De Dynacord S was niet zomaar een schrijfmachine. Naast de toetsen met cijfers en letters heeft het model ook enkele vernuftige snufjes. De knopjes rechts van het toetsenbord maken het mogelijk om letters wat verder uit elkaar te typen. De drie knopjes links bepalen op welke positie het toestel de letter op het typelint slaagt: in het midden, onderaan of bovenaan. Zo wordt de inkt op het lint optimaal benut en is het ook mogelijk om met tweekleurenlinten te werken (bijvoorbeeld rood boven en zwart onder). Daarnaast kan de Dynacord S de regelafstand verdubbelen en verdrievoudigen en kan men ook het typemechanisme eruit verwijderen. Het model is zo groot en zwaar dat men de machine vooral op het kantoor gebruikte.
Zo stond de Dynacord S ook op het kantoor van Karel Van Isacker, een zeer gerespecteerde Belgische historicus. Met deze schrijfmachine schreef hij een van zijn bekendste werken: Het dossier Irma Laplassa (1971). Van Isacker doceerde van 1965 tot 1983 onder andere aan de studenten geschiedenis en rechten aan de Ufsia (vandaag de Universiteit Antwerpen). De voormalige rector van de Universiteit Antwerpen Herman Van Goethem kreeg zelf nog les van Van Isacker, waarover hij zei:
“Ikzelf was een van zijn vele studenten en moet deze schrijfmachine voor het eerst hebben gezien toen hij mij in 1977 op zijn bureau ontbood voor de nabespreking van een of ander seminariewerk. Ik herinner me vooral een kamer met sigarenwalm, boordevol boeken. Met zijn sonore stem beval hij me aan om meer te lezen vooraleer iets op papier te zetten… Het is een aanbeveling die ik heb proberen ter harte te nemen.”
In de jaren 1990 verliet Van Isacker de Ufsia en liet hij daar ook zijn schrijfmachine achter. Ze belandde vervolgens op het secretariaat van Toegepaste Economische Wetenschappen (TEW, nu FBE: Bedrijfswetenschappen en Economie). Uiteindelijk werd rond 2016 de schrijfmachine aan Van Goethem geschonken.
Door de opkomst van de moderne computer zijn de schrijfmachines in de vergetelheid geraakt. Ze worden vandaag enkel nog aangekocht door verzamelaars en liefhebbers van het archaïsche toestel dat vroeger een van de belangrijkste apparaten was om woorden snel en netjes op een papier te krijgen. Toestellen zoals de Dynacord S, tonen de toekomstige generaties aan hoe ooit schrijvers zoals Van Isacker hun meesterwerken creëerden.
Tekst: Herman Van Goethem