Een coupure uit de kastanjeboom die ooit op het Hof van Liere stond
In de binnentuin van het Hof van Liere stond vroeger een fameuze kastanjeboom van bijna 300 jaar oud. Helaas werd deze boom op 19 februari 2018 voorzichtig gerooid. De boom was aangetast door zwammen en interne rotting, waardoor er geen andere optie meer was dan de genadeslag te geven. Aanvankelijk was men van plan het hout van de boom om te vormen tot een grote zitbank, maar uiteindelijk is die bank er niet gekomen. Wat er met het hout is gebeurd, blijft een mysterie. Maar, één coupure van de boomstam werd bewaard door historicus Hugo Lambrechts, die haar in 2020 terug aan de universiteit schonk.
Lees hier over de behandeling van de coupure
Deze boomschijf is het laatste overblijfsel van de boom die ooit getuige was van de geschiedenis van de Universiteit Antwerpen. Toen de boom in de eerste helft van de achttiende eeuw ontkiemde waren de jezuïeten al honderd jaar actief in de Hof van Liere. Zij hadden in de zestiende eeuw een school opgericht aan het huidige Hendrik Conscienceplein. Maar de school was niet groot genoeg en zochten ze naar een meer geschikte locatie. Zo kochten ze in 1607 het pand aan in de Prinsstraat, waar ze in de periode 1607-1613 hun nieuwe college vestigden. In dezelfde periode breidden ze het gebouwencomplex verder uit met een nieuwe vleugel die vandaag bekend staat als gebouw A met haar kenmerkende bogengalerij. Naast het humaniora-onderwijs gaven de jezuïeten vanaf dan cursussen moraaltheologie en later ook wijsbegeerte en wiskunde. Zo deed het hoger onderwijs zijn intrede in het Hof van Liere.
Nadat de jezuïetenorde in 1773 werd afgeschaft kwam er een nieuwe speler in het veld. De Oostenrijkse regering nam de gebouwen over en organiseerde er zelf onderwijs met scholen voor oude talen onder de benaming “Coninglijk Collegie”. Daarnaast organiseerde ze ook onderwijs voor officierskinderen in de “Keizerlijke en Koninklijke Militaire Akademie”.
Wanneer de Franse legers in 1794 de Nederlanden binnenvielen werd het Hof van Liere omgevormd tot een militair hospitaal en behield het deze functie tot de Eerste Wereldoorlog. Ook na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog had het nog kort dezelfde functie wanneer het Rode Kruis er een hospitaal voor gewonde soldaten inrichtte.
Na 150 jaar afwezigheid keerden de Jezuïeten in 1929 terug naar het Prinsenhof. De gebouwen van het Hof waren onderkomen, maar de kastanjeboom niet, nee die stond er nog steeds. Na enkele jaren van herstellings-, restauratie- en uitbreidingswerken was de kastanjeboom erbij als de “École Supérieure de Commerce Saint-Ignace” in 1932 haar intrek nam en het studentenleven terug op gang zette.
De boom zag het hernieuwde studentenleven in het Hof van Liere en ook hoe de handelshogeschool in de jaren zestig vervelde tot de Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius Antwerpen (UFSIA). En vanaf 2003 was de kastanjelaar onderdeel van de Stadscampus van de ééngemaakte Universiteit Antwerpen. Deze coupure representeert de boom die gedurende driehonderd jaar mee het uitzicht op de tuin van het Hof van Liere heeft bepaald. Het is een stille getuige van wat voor vele studenten een herkenningspunt was, werkelijk een stuk academisch erfgoed.
Tekst: Willem Vanneste